Στη συνάντηση του Exegeticum για τον μήνα Μάϊο εισηγητής ήταν ο καθηγητής της Αρχαίας Χριστιανικής Γραμματείας στη Σχολή της Καθολικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου, Michele Cutino, με θέμα «Eusèbeet le canon du Nouveau Testament»(«Ο Ευσέβιος και ο κανόνας της Καινής Διαθήκης»). Ο καθηγητής Cutino εξέτασε τη μαρτυρία του Ευσεβίου Καισαρείας στο έργο του Εκκλησιαστική Ιστορία, κεφ. ΙΙΙ, παρ. 25, από άποψη κριτικής κειμένου, ιστορίας της έρευνας, ορολογίας και ερμηνευτικού σχολιασμού, και έδειξε ότι οι προτάσεις του Ευσεβίου δεν είναι τόσο σαφείς όσο φαίνονται εκ πρώτης όψεως. Με βάση ότι τα κριτήρια κανονικότητας, τα οποία πρέπει να υπάρχουν σωρευτικά όλα μαζί για ένα έργο, είναι η αρχαιότητα των κειμένων, η αυθεντικότητα του συγγραφέως τους και η δημόσια ἐπ’ ἐκκλησίαις ανάγνωσή τους, πρότεινε μία δική του ερμηνευτική προσέγγιση.
Κατά τον καθηγητή Cutino, ο Ευσέβιος διακρίνει δύο καταλόγους βιβλίων, τα ομολογούμενα και τα αντιλεγόμενα, δηλαδή αυτά που έγιναν αποδεκτά και αυτά που δεν έγιναν ευρέως αποδεκτά. Στα ομολογούμενα περιλαμβάνονται τα 21 ή 22 βιβλία του κανόνα (συζητείται η θέση της Αποκάλυψης και λείπουν οι 5 καθολικές επιστολές Ιακώβου, Ιούδα, Β΄ Πέτρου, Α΄ και Β΄ Ιωάννου). Στα αντιλεγόμενα περιλαμβάνονται δύο κατηγορίες, που διακρίνονται στο θέμα της αυθεντικότητας: Πρώτον, οι παραπάνω 5 καθολικές επιστολές, οι οποίες, ακόμη κι αν δεν είναι βέβαιος ο συγγραφέας τους, θεωρούνται κατά την εκκλησιαστική παράδοση αληθείς, γνήσιες και αποδεκτές (γεγονός που τις φέρει εγγύς των ομολογουμένων). Και δεύτερον, τα κείμενα τα οποία διαβάζονται μεν σε πολλές εκκλησιαστικές κοινότητες, αλλά και ο συγγραφέας τους είναι άγνωστος και το θέμα τους δεν εμπίπτει στα θέματα της Διαθήκης. Αυτά χαρακτηρίζονται από τον Ευσέβιο νόθα, και είναι οι Πράξεις Παύλου, ο Ποιμήν, η Αποκάλυψη Πέτρου, η Επιστολή Βαρνάβα και οι Διδαχές των Αποστόλων. Σ’αυτή την κατηγορία κατατάσσεται εναλλακτικά−όταν δεν συμπεριλαμβάνεται στα ομολογούμενα και δεν θεωρείται αυθεντικό έργο του ευαγγελιστού Ιωάννη−και η Αποκάλυψη του Ιωάννου, ορισμένοι δε κατατάσσουν εδώ και το καθ’ Ἑβραίους Ευαγγέλιο. Κατά ταύτα, η Καινή Διαθήκη του Ευσεβίου περιλαμβάνει έναν κατάλογο με αυστηρή έννοια 21 ή 22 βιβλίων, ο οποίος με βάση την γενικότερη εκκλησιαστική αποδοχή τους μπορεί να οδηγήσει στην τελική Καινή Διαθήκη των 27 βιβλίων.
Ως προς τα αιρετικά βιβλία, ο Ευσέβιος δεν τα κατατάσσει σε κάποια κατηγορία, αρνείται να τα ονομάσει καν νόθα, αλλά τα χαρακτηρίζει άτοπα και δυσσεβή, και δίνει τα εξής χαρακτηριστικά: α) προσφέρονται ψευδώς με ονόματα αποστόλων, όπως Ευαγγέλιο του Πέτρου, του Θωμά, του Ματθία κ.ά., Πράξεις του Ανδρέα, του Ιωάννου κ.ά., β) δεν μνημονεύονται σε κανένα εκκλησιαστικό σύγγραμμα, γ) η φρασεολογία τους απέχει πολύ από τον αποστολικό τρόπο διατύπωσης, δ) η σκέψη και η πρόθεση των λεγομένων τους δεν ταιριάζει καθόλου με τη γνήσια ορθή πίστη.
To Εργαστήριο Λειτουργικών Μελετών του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, σας προσκαλεί στην πέμπτη και τελευταία συνάντηση του μεταπτυχιακού Colloquium Λειτουργικής για το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018, που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 4 Ιουνίου 2018 και ώρα 17:00 στην αίθουσα β΄ μικρή του 3ου ορόφου του κτηρίου της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ.
